Chuyển giá nôm na là các doanh nghiệp có sự liên kết với nhau ở cùng quốc gia hay khác quốc gia thực hiện mua bán lẫn nhau không theo giá thị trường nhằm hưởng lợi về thuế. Giá mua, giá bán có thể được nâng cao hoặc hạ thấp tuỳ vào sự tính toán của doanh nghiệp.
CHUYỂN GIÁ LÀ GÌ ?
Chuyển giá là một thuật ngữ tóm gọn từ tiếng anh, dùng để chỉ sự trao đổi, mua bán trong các doanh nghiệp có giao dịch liên kết.
Chuyển giá nôm na là các doanh nghiệp có sự liên kết với nhau ở cùng quốc gia hay khác quốc gia thực hiện mua bán lẫn nhau không theo giá thị trường nhằm hưởng lợi về thuế. Giá mua, giá bán có thể được nâng cao hoặc hạ thấp tuỳ vào sự tính toán của doanh nghiệp. Chuyển giá trên thực tế có thể xem là hành vi doanh nghiệp trốn thuế, nhưng có thể xem là hoạt động tối ưu hoá các giao dịch mua bán để tiết kiệm chi phí thuế.
Một nguyên tắc cơ bản là vùng lãnh thổ nào, quốc gia nào có thuế thu nhập doanh nghiệp thấp thì nhà kinh doanh sẽ để lợi nhuận ở nơi đó.
Chuyển giá hầu như quốc gia nào cũng có công việc của các chuyên gia cao cấp tài chính kế toán trong doanh nghiệp là nghiên cứu, tìm hiểu, so sánh các lỗ hổng về thuế thu nhập doanh nghiệp ở mỗi quốc gia, để từ đó thực hiện hành vi, mua bán làm xói mòn cơ sở tính thuế một cách hợp pháp. Mục đích cuối cùng là nộp thuế ít nhất.
Mỗi quốc gia đều phải xử lý việc phát sinh chuyển giá trên lãnh thổ của mình một cách tốt nhất, đồng thời ban hành những qui định về chuyển giá mang tính cạnh tranh, nhằm thu hút đầu tư kinh doanh phù hợp với hoàn cảnh kinh tế của từng quốc gia.
CHUYỂN GIÁ CÓ VI PHẠM PHÁP LUẬT KHÔNG? CÓ CHỊU TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ KHÔNG ?
Mục tiêu chính của chống chuyển giá là chống thất thu ngân sách. Nhà nước sẽ xử phạt hành vi chuyển giá là thu hồi số thuế, phạt thêm thuế, áp dụng một số chế tài nhất định về thuế trong một thời gian, ví dụ như không cho thuế suất ưu đãi, phạt tiền tăng dần qua các lần phát hiện hành vi chuyển giá và xử lý hình sự khi có tình tiết tăng nặng.
Hành vi chuyển giá là hành vi chủ động của doanh nghiệp. Doanh nghiệp làm được điều này khi doanh nghiệp có qui mô đủ lớn. Các nhà soạn luật chống chuyển giá sẽ có quan niệm khác nhau khi ban hành qui định chống chuyển giá tại mỗi quốc gia, đặc biệt là khung hình phạt.
Khi một doanh nghiệp chuyển giá trên quốc gia A thì quốc gia A bị thiệt hại vì A đang bị chuyển giá, nhưng lúc này quốc gia B được lợi vì B được nhận chuyển giá. Xét góc độ toàn cầu thì có một chuỗi giá trị sự việc không mất đi, mà giá trị dịch chuyển từ quốc gia này sang quốc gia khác. Do vậy, quan niệm, không xử lý hình sự chuyển giá, được đa số các nhà làm luật ủng hộ.
Khi hiểu về chuyển giá rồi, thì chúng ta thấy vấn đề chuyển giá không có gì to tát, nguy hiểm. Về phía doanh nghiệp làm sao phải có qui mô đủ lớn, đủ hiểu biết để tính toán việc chuyển giá, nhằm tiết kiệm chi phí thuế mà hợp pháp.
Về phía nhà nước làm sao phải có qui định chống chuyển giá để giảm thất thu thuế, mà vẫn giữ chân được các nhà đầu tư kinh doanh.
Một số nước trong đó có Việt nam hiện nay đã ban hành qui định giữa doanh nghiệp và nhà nước, có thể ký kết văn bản nộp thuế theo thoả thuận trước trong giao dịch liên kết. Sự thoả thuận trước về thuế này, nhằm giảm xung đột giữa thuế và doanh nghiệp, giảm chi phí kiểm tra thanh tra thuế, đồng thời đạt được sự hài lòng của doanh nghiệp ổn định đầu tư kinh doanh.
