ỨNG DỤNG TAM GIÁC GIAN LẬN TRONG DOANH NGHIỆP
Chúng ta đã biết tam giác gian lận gồm ba đỉnh của một hình tam giác là Áp lực, Cơ hội và Thái độ, khi hội tụ đủ 3 yếu tố này thì sẽ xảy ra gian lận.
Trong Công ty gian lận thường có hai cấp độ:
- Cấp độ nhân viên: thường bao gồm việc trộm cắp, biển thủ tài sản, chạy chỉ tiêu, hưởng lợi không chính đáng trong các quy định về lợi ích tài chính.
- Cấp độ quản lý: thường bao gồm việc gian lận báo cáo tài chính để đạt chỉ tiêu do chủ sở hữu đặt ra, thường là để tăng giá cổ phiếu hoặc vay vốn tín dụng. Hay gian lận trục lợi từ các Công ty sân sau để hưởng lợi các giao dịch kinh doanh gây tổn thất cho Công ty.
NGĂN CHẶN TAM GIÁC GIAN LẬN
Muốn ngăn chặn gian lận xảy ra, chúng ta cần “Triệt tiêu các đỉnh của tam giác gian lận”.
Trước hết, chúng ta nói về “áp lực” điều này luôn luôn tồn tại trong cuộc sống và công việc không thể triệt tiêu mà chỉ có thể tìm cách giảm bớt hoặc hạn chế. Một số biện pháp giảm “áp lực” như sau:
- Sắp xếp công việc khoa học hơn, nâng cao trình độ nghiệp vụ.
- Ứng dụng công nghệ để công việc nhanh chóng.
- Tạo môi trường làm việc thân thiện hơn.
- Xây dựng kỹ năng làm việc nhóm hiệu quả.
Thứ hai, chúng ta tìm cách triệt tiêu “Cơ hội”, điều này sẽ xuất hiện khi không có hoạt động kiểm soát trong công ty hoặc có hệ thống kiểm soát nội bộ nhưng kém hiệu quả. Vậy chúng ta sẽ có một số biện pháp triệt tiêu như sau:
- Tăng cường hệ thống kiểm soát nội bộ. Nguồn quan trọng để phát hiện gian lận là phản hồi, tố cáo, tương tác thông tin như: Hộp thư, hotline, sinh hoạt văn hóa tập thể. Nhận diện gian lận bằng hình thức sử dụng các kiến thức về kế toán, về kiểm toán, về pháp luật, hoặc thuê chuyên gia, thuê tư vấn để điều tra.
- Rà soát tránh lỗi thời của hệ thống kiểm soát nội bộ định kỳ.
- Có chính sách rõ ràng trong xử lý hành vi gian lận: Kỷ luật, bồi thường, chấm dứt lao động, kiện tụng.
Thứ ba, chúng ta tìm cách triệt tiêu “Thái độ”. Mỗi cá nhân có thái độ, tính cách, giá trị đạo đức khác nhau. Cá nhân không cho phép họ thực hiện hành gian lận nhưng cũng có cá nhân cho phép và biện minh cho hành vi gian lận mà họ thực hiện. Do đó, cần định hướng thái độ này trong cách ứng xử ở công ty:
- Nâng cao nhận thức về gian lận.
- Ban hành nội quy và tuyên truyền về kỷ luật kỷ cương lao động.
- Ban hành bộ quy tắc ứng xử đạo đức văn hóa công ty.
Sau cùng, kiểm toán AS kết luận lại, khi hội tụ đủ cả ba yếu tố tam giác gian lận mới phát sinh gian lận. Để ngăn ngừa gian lận cần chặn phát sinh ba yếu tố này, nếu áp dụng tốt thì gian lận có thể được kiểm soát ở mức thấp nhất.
Tuy nhiên, cần lưu ý là, khi áp dụng các biện pháp ngăn ngừa cần xem xét đến thực tế doanh nghiệp, tránh “may áo không vừa người mặc”.
Một hệ thống kiểm soát nội bộ lớn hay nhỏ thì tùy vào nhu cầu của Công ty. Kiểm soát nội bộ quá lớn sẽ lãng phí, cồng kềnh, thậm chí cản trở sự lưu thông của hoạt động kinh doanh. Ngược lại, kiểm soát nội bộ quá nhỏ thì không phát hiện được gian lận.
