Hộ kinh doanh 2026: Thay đổi để phát triển

Từ năm 2026, hộ kinh doanh sẽ chính thức bước sang một giai đoạn mới: không còn áp dụng thuế khoán mà thay bằng cơ chế tự kê khai, nộp thuế theo doanh thu thực tế. Đây là bước chuyển lớn, đòi hỏi các hộ kinh doanh phải chuẩn bị ngay từ bây giờ. Có ba việc quan trọng cần lưu ý:

Xem thêm: Quy định mới về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập

Thứ nhất: Thay đổi thói quen

Chính phủ đã đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ có 2 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế. Để đạt được mục tiêu này, hộ kinh doanh cần sớm xác định định hướng phát triển lâu dài, chuẩn bị tâm thế và lựa chọn công cụ quản lý phù hợp cho việc chuyển đổi.

Việc bỏ thuế khoán đồng nghĩa với việc không còn nộp thuế theo ước lượng mà phải kê khai minh bạch. Đây là sự thay đổi ý nghĩa lớn, không chỉ đánh dấu bước tiến trong cải cách quản lý thu thuế, mà còn yêu cầu hàng triệu hộ kinh doanh thay đổi cách làm truyền thống để chuyển sang kinh doanh chuyên nghiệp hơn. Việc làm này vừa là thách thức, vừa là cơ hội:

Thách thức: Hộ kinh doanh phải thay đổi thói quen, đầu tư thời gian và công cụ để kê khai chính xác.
Cơ hội: Khi minh bạch về tài chính, hộ kinh doanh sẽ dễ tiếp cận vốn ngân hàng, có khả năng hợp tác với doanh nghiệp lớn và tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị kinh tế - xã hội.

Thứ hai: Lập kế hoạch kinh doanh phù hợp theo sự thay đổi của pháp luật

Theo Bộ Tài Chính, cả nước có khoảng 5,2 triệu hộ kinh doanh, tạo việc làm cho 8 đến 9 triệu lao động. Từ năm 2026, tất cả hộ kinh doanh đều phải chuyển sang hình thức kê khai thuế.

Để chuyển đổi, cơ quan thuế yêu cầu hộ kinh doanh thu thập và quản lý thông tin chính xác, minh bạch để xác định cơ sở tính thuế đáng tin cậy. Để giải quyết, hộ kinh doanh buộc phải thực hiện kết nối số hóa.

Theo Nghị định 70/2025: Từ 1/6/2025, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền. Đến 1/1/2026, phạm vi áp dụng được mở rộng cho các hộ có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm (hiện cũng có đề xuất nâng ngưỡng này lên 500 triệu đồng/năm).

Một vấn đề khác: Nếu bán hàng trên sàn thương mại điện tử (TMĐT), hộ kinh doanh có cần tự xuất hóa đơn và kê khai doanh thu không?

Theo Nghị định 117/2025, sàn TMĐT được phân loại thành sàn có chức năng thanh toán và sàn không có chức năng thanh toán.

Với sàn có chức năng thanh toán: sàn được ủy quyền phát hành hóa đơn, khấu trừ và nộp thuế thay. Hộ kinh doanh không cần tự xuất hóa đơn, kê khai và nộp thuế cho phần doanh thu này. Trường hợp doanh thu chưa đến ngưỡng chịu thuế, hộ kinh doanh có thể tập hợp chứng từ để yêu cầu hoàn thuế.
Với sàn không có chức năng thanh toán: hộ kinh doanh vẫn phải tự phát hành hóa đơn điện tử, và kê khai nộp thuế theo quy định.

Thứ ba: Bổ sung kiến thức pháp luật liên quan

Hoạt động theo cơ chế mới, hộ kinh doanh cần chủ động trang bị thêm kiến thức pháp lý, bao gồm:

Quy định về đăng ký kinh doanh.
Nghĩa vụ đối với người lao động.
Những kiến thức cơ bản của luật dân sự và luật hình sự.
Và quan trọng là các hành vi vi phạm có thể dẫn đến xử phạt hành chính hoặc truy thu thuế.

Võ Phan Sử - Giám đốc Công ty Kiểm toán AS – Tổng hợp