Thuế giá trị gia tăng được hiểu là một loại thuế gián thu được tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa hoặc dịch vụ phát sinh đến từ quá trình sản xuất, vận chuyển, lưu thông đến tay của người dùng, chỉ áp dụng trên phần giá trị tăng thêm, không phải đối với toàn bộ giá trị hàng hóa, dịch vụ; đây là một loại thuế quan trọng giúp cân bằng ngân sách nhà nước. người tiêu dùng trả khi sử dụng sản phẩm đó. Người tiêu dùng sẽ chi trả phần thuế giá trị gia tăng, nhưng người trực tiếp đóng thuế với Nhà nước là các đơn vị sản xuất, kinh doanh. Vì vậy khi đề cập từ “thuế” nhiều người sẽ nghĩ ngay đến số tiền phải nộp. Nhưng sắc thuế giá trị gia tăng có thuế suất không phần trăm (0%) áp dụng cho hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu.

Ý NGHĨA VỀ THUẾ SUẤT KHÔNG PHẦN TRĂM

Thuế suất không phần trăm (0%) cho hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu mang ý nghĩa:

• Thứ nhất, nhường quyền đánh thuế giá trị gia tăng đến nơi tiêu dùng cuối cùng. Điều này phù hợp với bản chất và thông lệ quốc tế về thuế giá trị gia tăng.
• Thứ hai, khuyến khích xuất khẩu tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước cạnh tranh về giá với các nước khác.
• Thứ ba, Cơ sở kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất không phần trăm (0%) thì được khấu trừ hay hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào. Đây là nội dung làm tăng nội lực về tài chính, cho các công ty trong nước.

Các trường hợp sai sót hiện nay của doanh nghiệp Việt Nam là ngộ nhận mình được hưởng thuế suất không phần trăm (0%), và hay quên rằng, để có được thuế suất không phần trăm (0%), ngoài việc, thực hiện xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ, thì doanh nghiệp phải đảm bảo đầy đủ hồ sơ chứng từ, theo quy định của luật thuế.

3 TRƯỜNG HỢP KHÔNG ĐƯỢC ÁP DỤNG THUẾ SUẤT KHÔNG PHẦN TRĂM

Để tránh bị “ngộ nhận” ta lưu ý ba trường hợp hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu hay xem như xuất khẩu mà không được áp dụng thuế suất không phần trăm (0%), như sau:

Trường hợp 1:

Xăng, dầu bán cho xe ô tô của cơ sở kinh doanh trong khu phi thuế quan mua tại nội địa; và xe ô tô bán cho cá nhân, doanh nghiệp trong khu phi thuế quan. Lý do là khu phi thuế quan, nằm trong lãnh thổ Việt Nam, không phân biệt được xăng xe ô tô, xe ô tô lúc nào chạy trong khu, lúc nào chạy ngoài khu.

Trường hợp 2:

Các dịch vụ do cơ sở kinh doanh cung cấp cho tổ chức, cá nhân ở trong khu phi thuế quan, bao gồm: Dịch vụ cho thuê nhà, thuê hội trường, khách sạn, kho bãi, dịch vụ vận chuyển đưa đón người lao động, dịch vụ du lịch, dịch vụ thanh toán qua mạng. Lý do là các nội dung vừa nêu xảy ra, ngoài phạm vi khu phi thuế quan.

Riêng dịch vụ suất ăn công nghiệp trong khu phi thuế quan vẫn được áp dụng thuế suất không phần trăm (0%). Lý do là bữa ăn, xảy ra trong khu phi thuế quan.

Trường hợp 3:

Dịch vụ bưu chính viễn thông một chiều đi nước ngoài, tài nguyên khoáng sản chưa chế biến, thành sản phẩm khác, và hàng hóa dịch vụ cung cấp cho các cá nhân, không đăng ký kinh doanh, trong khu phi thuế quan.

Để giải quyết vấn đề “hay quên” thì ta cần lưu ý bộ chứng từ cần có đối với hàng hóa dịch vụ xuất khẩu, hoặc xem như xuất khẩu, để được hưởng thuế suất không phần trăm (0%), như sau:

Đối với hàng hóa xuất khẩu, bộ chứng từ cần có:

1. Hợp đồng ngoại thương; Hoặc hợp đồng ủy thác xuất khẩu;
2. Chứng từ thanh toán qua ngân hàng theo hợp đồng;
3. Tờ khai hải quan và bộ chứng từ hải quan đi kèm;
4. Hóa đơn.

Đối với dịch vụ xuất khẩu, bộ chứng từ cần có:

1. Hợp đồng ngoại thương;
2. Chứng từ thanh toán qua ngân hàng theo hợp đồng;
3. Bằng chứng thực hiện dịch vụ xuất khẩu;
4. Hóa đơn.

Đối với trường hợp xem như xuất khẩu là gia công xuất khẩu tại chỗ, gia công xuất khẩu chuyển tiếp, bộ chứng từ cần có:

1. Phiếu chuyển giao gia công, tờ khai hải quan, hợp đồng;
2. Chứng từ thanh toán qua ngân hàng theo hợp đồng;
3. Bằng chứng chứng minh xem như xuất khẩu hay bộ tờ khai hải quan, nếu doanh nghiệp là nơi xuất hàng cuối cùng của khâu gia công chuyển tiếp;
4. Hóa đơn.

BẢNG TÓM TẮT BỘ HỒ SƠ ĐỐI VỚI TỪNG LOẠI HÌNH XUẤT KHẨU

Việc lưu trữ bằng chứng kế toán phải chi tiết, đầy đủ. Thiếu chứng từ, dù chỉ một trong những yêu cầu quy định của thuế, cũng không xong.

– Nếu thiếu tờ khai hải quan sẽ phải tính theo mức thuế suất như bán hàng nội địa, và thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ.

– Nếu không có chứng từ thanh toán qua ngân hàng, nhưng vẫn có tờ khai hải quan, thì áp dụng thuế suất 0%, nhưng thuế Gía trị gia tăng đầu vào, không được khấu trừ.