Nghị định 236/2025 – Thuế tối thiểu toàn cầu Việt Nam (Global Minimum Tax 15%)
A. Dẫn nhập
Thuế tối thiểu toàn cầu hay còn gọi là thuế thu nhập doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu, thuế này áp dụng cho các tập đoàn đa quốc gia có ngưỡng doanh thu lớn đầu tư vào những quốc gia có mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn. Mục đích của thuế tối thiểu toàn cầu là:
- Thu thuế;
- Chấm dứt cuộc đua giảm thuế suất của các nước để thu hút đầu tư;
- Chống chuyển giá của các doanh nghiệp tập đoàn đa quốc gia.
Do vậy, các tập đoàn đa quốc gia phải trả mức thuế thu nhập doanh nghiệp tối thiểu là 15% bất kể họ đặt trụ sở chính ở khu vực địa lý nào trên toàn cầu.
Việt Nam đã ban hành Nghị định 236/NĐ-CP ngày 29/08/2025 về thuế tối thiểu toàn cầu, có hiệu lực 15/10/2025 và áp dụng từ năm tài chính 2024 (năm tài chính 2024 là năm tài chính có ngày bắt đầu từ ngày hoặc sau ngày 01/01/2024).
Đối tượng nộp thuế theo Nghị định 236/2025
Xem thêm: Chuyên môn "thực chiến": Nghị định 20/2025 quản lý thuế trong giao dịch liên kết
B. Người nộp thuế
Người nộp thuế là đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có doanh thu năm trong Báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao ít nhất 02 năm trong 04 năm liền kề trước năm tài chính xác định nghĩa vụ thuế tương đương 750 triệu EUR trở lên.
Nguyên tắc thu và công thức tính thuế tối thiểu toàn cầu
C. Nguyên tắc thu và công thức tính
Thuế tối thiểu toàn cầu thu thuế cả 2 nhóm quốc gia là Nhóm quốc gia đi đầu tư và Nhóm quốc gia nhận đầu tư. Chính phủ Việt Nam đưa ra hai nguyên tắc thu như sau:
Một – Nguyên tắc thu theo THUẾ TỐI THIỂU NỘI ĐỊA BỔ SUNG ĐẠT CHUẨN - QDMTT (Qualified Domestic Minimum Top-up Tax): đảm bảo Việt Nam thu thuế bổ sung đối với lợi nhuận tạo ra ở Việt Nam có thuế suất thấp hơn 15%.
Công thức tính thuế: Số thuế TNDN bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn = (Tỷ lệ thuế bổ sung × Lợi nhuận tính thuế bổ sung) + Số thuế bổ sung được điều chỉnh cho năm hiện hành (nếu có).
Hai – Nguyên tắc thu theo THU NHẬP CHỊU THUẾ TỐI THIỂU - IIR (Income Inclusion Rule): đảm bảo công ty mẹ tại Việt Nam thu thuế bổ sung đối với các công ty con ở nước ngoài có lợi nhuận với thuế suất thấp hơn 15%.
Công thức tính thuế: Tổng số thuế bổ sung tại một nước = (Tỷ lệ thuế bổ sung × Lợi nhuận tính thuế bổ sung) + Số thuế bổ sung được điều chỉnh cho năm hiện hành (nếu có) – Số thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn (nếu có).
D. Ai kê khai và nộp thuế
Đơn vị hợp thành trong tập đoàn đa quốc gia chịu trách nhiệm kê khai nộp thuế tại Việt Nam. Tập đoàn lựa chọn một đơn vị hợp thành tại Việt Nam để thông báo với cơ quan thuế trong 30 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính; nếu không thông báo, cơ quan thuế có quyền chỉ định.
Việc xác định đơn vị hợp thành kê khai, nộp thuế được quy định như sau:
- Tập đoàn đa quốc gia có 01 đơn vị tại Việt Nam → đơn vị đó nộp tờ khai và nộp thuế.
- Tập đoàn đa quốc gia có nhiều hơn 01 đơn vị tại Việt Nam → thì tập đoàn có văn bản thông báo chỉ định một đơn vị nộp tờ khai và nộp thuế.
Sau khi xác định, đơn vị được chỉ định phải đăng ký để được cấp mã số thuế, rồi thực hiện kê khai và nộp thuế.
E. Thời hạn và hồ sơ khai thuế
- Đối với quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn QDMTT, thời hạn nộp chậm nhất là 12 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính.
- Đối với quy định về tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu IIR, thời hạn nộp chậm nhất là 18 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính đối với năm đầu tiên áp dụng, 15 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính đối với các năm tiếp theo.
Hồ sơ khai thuế QDMTT bao gồm
- Tờ khai thông tin theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu (Mẫu số 01/TKTT-QDMTT)
- Tờ khai thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung (Mẫu số 01/TNDN-QDMTT).
- Bản thuyết minh giải trình chênh lệch do khác biệt giữa các chuẩn mực kế toán tài chính (Mẫu số 01/TM).
- Tờ khai thông tin theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu của tập đoàn đa quốc gia đối với phần thông tin chung của tập đoàn đa quốc gia, thông tin về cấu trúc Tập đoàn và thông tin liên quan đến việc tính toán thuế suất thực tế, thuế bổ sung của các đơn vị hợp thành tại Việt Nam, trừ trường hợp tập đoàn đa quốc gia không phải nộp Tờ khai thông tin theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu ở bất kỳ quốc gia nào (bản chính hoặc bản sao).
- Báo cáo số liệu tài chính từng đơn vị hợp thành sử dụng cho mục đích lập Báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao (bản chính hoặc bản sao).
Hồ sơ khai thuế IIR bao gồm
- Tờ khai thông tin theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu (Mẫu số 01/TKTT-IIR).
- Tờ khai thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung (Mẫu số 01/TNDN-IIR).
- Bản thuyết minh giải trình chênh lệch do khác biệt giữa các chuẩn mực kế toán tài chính (Mẫu số 01/TM).
- Báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao (bản chính hoặc bản sao).
- Báo cáo số liệu tài chính của từng đơn vị hợp thành sử dụng cho mục đích lập báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao (bản chính hoặc bản sao).
F. Khuyến cáo từ Công ty Kiểm toán AS
5 bước tuân thủ Nghị định 236/2025 tại Việt Nam
Bước 1: Rà soát lại công ty mẹ, công ty con bao gồm cả công ty mẹ trung gian trong tập đoàn có bị chi phối theo định nghĩa “người nộp thuế”, lưu ý niên độ xem xét là 4 năm tài chính gần nhất (2023, 2022, 2021, 2020). Nếu bị chi phối theo định nghĩa “người nộp thuế” thì thực hiện các bước tiếp theo.
Bước 2: Đề cử đơn vị hợp thành có trách nhiệm kê khai nộp thuế và hoàn tất thủ tục đăng ký mã số thuế.
Bước 3: Tính toán mức thuế suất và dự kiến nghĩa vụ thuế phải nộp.
Bước 4: Rà soát các quy định giảm trừ trách nhiệm trong giai đoạn chuyển tiếp hoặc giai đoạn đầu trong thực hiện đầu tư tại Việt Nam.
Bước 5: Đơn vị hợp thành nộp hồ sơ kê khai thuế và nộp thuế nếu có, đồng thời lưu hồ sơ kèm các tài liệu cần thiết nhằm phục vụ cho việc kiểm tra thanh tra thuế.
Công ty Kiểm toán AS sẽ tiếp tục cập nhật chi tiết về việc áp dụng thuế thu nhập tối thiểu toàn cầu trong các bản tin tiếp theo. Trong trường hợp cần trao đổi thêm các vấn đề nêu trên, vui lòng liên hệ Chúng tôi để được tham vấn.
Biên soạn: Võ Phan Sử – Giám đốc Công ty Kiểm toán AS (09/09/2025)
