Trong công tác hạch toán kế toán doanh nghiệp thường có sự khác biệt, giữa số thuế thu nhập doanh nghiệp theo kế toán, và số thuế thu nhập doanh nghiệp theo cơ quan thuế. Lý do là cơ sở ghi nhận, hay nguyên tắc ghi nhận thu nhập, ghi nhận chi phí giữa kế toán và thuế khác nhau.
Để giải quyết sự khác biệt này trong kế toán, thì ta dùng tài khoản “Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại” xem là công cụ hạch toán.
THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP HOÃN LẠI LÀ GÌ ?
Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại, có thể hiểu là số thuế thu nhập doanh nghiệp phát sinh kỳ này nhưng bị hoãn lại đến các kỳ kế toán sau, hoặc ngược lại là ghi nhận phải nộp kỳ này theo pháp luật thuế, nhưng kỳ sau mới phát sinh nộp thuế theo pháp luật kế toán.
Nội dung cần nghiên cứu về thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại trong kế toán
Trong công tác kế toán, chúng ta ghi nhận “Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại” khi phát sinh, sẽ có sự ảnh hưởng trên hai góc độ trong báo cáo tài chính là:
- Góc độ Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh;
- Góc độ Bảng cân đối kế toán.
Xét trên Góc độ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh:
Ta có:
- Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp theo kế toán = Lợi nhuận kế toán trước thuế x thuế suất.
- Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp theo thuế = Thu nhập tính thuế x thuế suất.
Sự khác nhau giữa 2 công thức trên:
+ Lợi nhuận kế toán trước thuế là theo pháp luật kế toán.
+ Thu nhập tính thuế là theo pháp luật thuế.
Nhiệm vụ của kế toán là phải phản ánh sự khác biệt nêu trên qua tài khoản để ghi nhận trong báo cáo kết quả kinh doanh.
Xét trên Góc độ bảng cân đối kế toán:
Nghiên cứu “Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại”, góc độ bảng cân đối kế toán ta cần nắm hai nội dung sau:
- Chênh lệch vĩnh viễn là chênh lệch phát sinh khi các khoản thu nhập, chi phí được ghi nhận theo mục đích kế toán nhưng không được tính vào thu nhập, chi phí khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Chênh lệch tạm thời là khoản chênh lệch giữa giá trị ghi sổ của tài sản hoặc nợ phải trả trong Bảng Cân đối kế toán và cơ sở tính thuế của tài sản hoặc nợ phải trả đó.
Đọc thêm: 5 Ví dụ về thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại || Kiểm toán AS
Có 2 loại chênh lệch tạm thời là: Chênh lệch tạm thời được khấu trừ, và chênh lệch tạm thời chịu thuế, cụ thể:
+ Chênh lệch tạm thời được khấu trừ: là chênh lệch làm phát sinh các khoản khấu trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp trong tương lai, làm giảm nghĩa vụ thuế trong tương lai và phát sinh “Tài sản thuế thu nhập hoãn lại”.
+ Chênh lệch tạm thời chịu thuế: là chênh lệch làm phát sinh thu nhập chịu thuế khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp trong tương lai, làm tăng nghĩa vụ thuế trong tương lai và phát sinh “Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phải trả”.
Có thể bạn quan tâm: Chênh lệch tạm thời và chênh lệch vĩnh viễn || Kiểm Toán AS
Nhiệm vụ của kế toán là phải phản ánh các khác biệt nêu trên qua tài khoản, để ghi nhận trong bảng cân đối kế toán.
THỦ TỤC KIỂM TOÁN VIÊN CẦN THỰC HIỆN KHI KIỂM TRA BẢNG TÍNH THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP HOÃN LẠI (Thử nghiệm cơ bản)
1. Thu thập bảng phân tích tài sản thuế thu nhập hoãn lại và thuế thu nhập hoãn lại phải trả, tùy theo điều kiện áp dụng và xem xét liệu các khoản chênh lệch tạm thời đã được hạch toán phù hợp hay chưa.
CÁC TÌNH HUỐNG PHÁT SINH THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP HOÃN LẠI THƯỜNG GẶP
Khái niệm, bản chất, nguyên nhân phát sinh “thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại” trong thực tế làm kế toán có 5 trường hợp phổ biến như sau:
- Chênh lệch trong thời gian khấu hao tài sản cố định;
- Doanh thu chưa thực hiện phát sinh trong giao dịch bán hàng hoá, cung cấp dịch vụ;
- Lỗ tính thuế chưa sử dụng;
- Thay đổi thuế suất trong tương lai;
- Thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong hợp nhất báo cáo tài chính
Xem thêm: 9 Khoản chi phí có định mức khi tính thuế TNDN || Kiểm toán AS
